Các nhà khoa học cảnh báo nguy cơ lan rộng của bệnh sọc nâu hại sắn
M.T. - Mard, Theo Sciencedaily.
Các chuyên gia nghiên cứu về sắn đã thông báo một sự bùng phát và sự
lây lan mới của bệnh sọc nâu trên cây sắn (viết tắt là CBSD), cảnh báo
virus gây bệnh này đang nhanh chóng sinh sôi có thể gây sụt giảm 50%
năng suất của cây trồng cung cấp một nguồn thực phẩm quan trọng và mang
lại thu nhập cho 300 triệu người dân châu Phi.
Dịch
bệnh" CBSD hiện đang rất đáng lo ngại, các chuyên gia nông nghiệp đang
tìm kiếm những giống sắn khác có khả năng kháng bệnh này – giống sắn đó
cũng được sử dụng để sản xuất tinh bột, bột, nhiên liệu sinh học và thậm
chí cả bia.
“Sắn
là vô cùng quan trọng đối với châu Phi và có thể sẽ có vai trò lớn hơn
trong tương lai, đó là lý do tại sao chúng ta cần phải nhanh chóng ngăn
chặn và loại trừ bệnh dịch này”, Claude Fauquet - nhà khoa học tại Trung
tâm Quốc tế về nông nghiệp nhiệt đới (được biết đến với tên tiếng Tây
Ban Nha viết tắt là CIAT) nói, ông là người đứng đầu Hợp tác toàn cầu về
sắn cho thế kỷ 21 (GCP21). Các chuyên gia đặc biệt lo ngại rằng dịch
bệnh này có thể lan đến Tây Phi và đặc biệt là Ni-giê-ri-a Nigeria – nơi
sản xuất và tiêu thụ sắn lớn nhất thế giới - bởi vì do Ni-giê-ri-a Nigeria
sẽ là cửa ngõ cho một cuộc xâm lược vào Tây Phi - nơi có khoảng 150
triệu người phụ thuộc vào cây trồng này.
Fauquet
và các đồng nghiệp của ông tại GCP21 - liên minh của các nhà khoa học,
các nhà phát triển, các nhà tài trợ và đại diện ngành công nghiệp – đã
nhóm họp tại Trung tâm Bellagio của Quỹ Rockefeller ở Ý trong hội thảo
chống lại virus vi-rút sắn ở châu Phi.
Được
xác định lần đầu tiên vào năm 1935 ở Đông Phi và ít được biết đến cho
đến khoảng 10 năm trước đây, CBSD đã nổi lên như một mối đe dọa nghiêm
trọng nhất trong số các virus vi-rút gây bệnh cho sắn khác. Lá của cây
bị nhiễm bệnh có thể trông khỏe mạnh ngay cả khi rễ, tài sản đáng giá
nhất của cây sắn, đang bị tàn phá dưới lòng đất. Các biểu hiện của bệnh
là những vệt màu nâu trong thịt rễ, khi cây khỏe mạnh, chúng sẽ ung cấp
một nguồn giàu carbohydrate hyđrat-cácbon và tinh bột.
Gần
đây đã có báo cáo về ổ dịch mới tại Cộng hòa Dân chủ Côong-gôo - nơi
sản xuất sắn lớn thứ 3 của thế giới và Angola Ăng-gô-la - nơi có sự tăng
vọt về sản lượng trong những năm gần đây. Sự lây lan của căn bệnh này
đến Tây Phi và đặc biệt là Ni-giê-ri-ageria là một nguyên nhân chính gây
ra mối quan ngại, bởi nước này hiện đang sản xuất 50 triệu tấn sắn mỗi
năm và đã đặt cược lớn vào cây sắn để đảm bảo sự phát triển nông nghiệp
và công nghiệp của mình họ trong tương lai.
Ni-giê-ri-a Nigeria
là quốc gia châu Phi đầu tiên ồ ạt đầu tư vào tiềm năng của cây sắn để
nhanh chóng đáp ứng nhu cầu toàn cầu đang gia tăng về tinh bột công
nghiệp, loại tinh bột được sử dụng phục vụ cho mục đích sản xuất thực
phẩm đến hàng dệt may, gỗ dán và giấy. Ni-giê-ri-a Nigeria hy vọng sẽ có
được thành công tương tự như các nước Đông Nam Á - nơi ngành công nghiệp
từ tinh bột sắn hiện đang tạo ra 5 tỷ USD mỗi năm và sử dụng hàng triệu
nông dân sản xuất nhỏ và nhiều nhà chế biến quy mô nhỏ.
Các
nhà khoa học tại hội nghị cũng sẽ cân nhắc những lựa chọn để đối phó
với một virus vi-rút có khả năng tàn phá lớn khác – bệnh khảm sắn
(Cassava Mosaic Disease (CMD)). CMD gây thiệt hại cho toàn bộ lục địa
châu Phi trong hơn một thế kỷ qua, mỗi năm loại bỏ tối thiểu 50 triệu
tấn sắn.
Căn
bệnh này được gây ra bởi một số loại vi-rútvirus và lục địa châu Phi đã
phải chứng kiến nhiều dịch bệnhđợt bùng phát bệnh CMD lớn trong thập kỷ
qua, trường hợp gần đây nhất và có sức tàn phá lớn nhất xảy ra trong
những năm 1990 ở Đông và Trung Phi. Nỗ lực chống lại dịch CMD đã đạt
được thành công lớn thông qua phát triển và phổ biến các giống mới kháng
bệnh CMD. Trong thực tế, vào giữa những năm 2000, một nửa số nông dân
trồng sắn đã được hưởng lợi từ các giống mới này tại nhiều khu vực ở
Đông và Trung Phi. Nhưng các giống được cải tiến và các giống địa phương
đều không chống chịu được dịch “CBSD” mới.
Tại
hội nghị ở Ý, các chuyên gia sẽ thảo luận về một loạt các chiến thuật
để chống các bệnh do virusvi-rút, chẳng hạn như nghiên cứu phát triển
nhiều giống kháng bệnh cũng như những giống được công bố gần đây tại
Tanzania. Những nỗ lực để các giống cho năng suất cao và có khả nawngn
năng kháng bệnh trở nên phù hợp đối với nhiều khu vực khác nhau của châu
Phi sẽ liên quan tới Nam Mỹ - nơi khởi nguồn của cây sắn, và cùng với
các nhà khoa học để khai thác quỹ gien sắn tại CIAT ở Colombia Côlômbia -
kho lưu trữ lớn nhất của các giống sắn trên thế giới.
Nhóm
chuyên gia cũng sẽ thảo luận về một kế hoạch tham vọng hơn: làm thế nào
để loại bỏ hoàn toàn virus vi-rút sắn hoàn toàn. Mục đích là xây dựng
một chiến lược khu vực dần dần, từng bước một, từ làng này đến làng
khác, thay thế các các giống sắn hiện có bị nhiễm khuẩn của nông dân
bằng các giống phù hợp nhất có khả năng kháng. Phương pháp này sẽ bao
gồm nhân giống phân tử mới và các công nghệ di truyền để tăng tốc độ
chọn lọc và tạo ra các giống sắn có khả năng kháng bệnh CMD và CBSD hấp
dẫn hơn cho người nông dân.
Sẽ
có các cuộc thảo luận về những cách thức hiệu quả và bền vững với môi
trường để kiểm soát ruồi trắng – mang virus vi-rút gây bệnh CMD và CBSD,
và các đề xuất cho hệ thống giám sát mới có thể theo dõi tốt hơn và
ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Các nhà khoa học sẽ thảo luận cho nghiên
cứu mới về mối đe dọa tiềm ẩn mà các nhà sản xuất sắn của châu Phi phải
đối mặt từ sự ra đời của dịch bệnh mới đang được phát hiện thấy bên
ngoài châu lục này
