Quy trình cứu phôi non hạt sắn
Nguồn: Zaida Lentini, Geraldine Restrepo, María E Buitrago, Eddie Tabares. 2020. Protocol for Rescuing Young Cassava Embryos. Frontier Plant Sci. 2020 May 8;11:522. doi: 10.3389/fpls.2020.00522.
Cứu phôi ER (embryo rescue) trong cải tiến giống sắn là một ứng dụng khá phổ biến, vì người ta cần phục hồi cây con khi lai xa, cần phải phục hồi hạt giống theo chương trình thụ phấn chuẩn quốc tế. Hạt của quả sắn có thể bị rụng đến 100%, trong tuần lễ đầu tiên sau khi thụ phấn, rụng ít hơn 40% trong tuần thứ hai sau khi thụ phấn, nguyên nhân: sự tách rời của quả tùy theo bản chất di truyền của giống sắn. Do vậy, việc lập tra một quy trình cứu phôi ER ở giai đoạn sớm của phát triển phôi sắn là rất cần thiết, đặc biệt trong 2 tuần lễ đầu tiên sau khi thụ phấn (trước giai đoạn hình thành lá mầm), để công việc lai giống sắn được hoàn thiện hơn. Cho đến nay, mọi nỗ lực cho nội dung dung này đều thất bại. Việc cứu phôi thành công sớm nhất được báo cáo ở phôi 32-36 ngày tuổi, sau khi tung phấn DAA (days after anthesis). Tuy nhiên, người ta có rất ít thông tin liên quan đến sự phát triển phôi sắn. Nghiên cứu này tư liệu hóa giai đoạn phát triển phôi sắn theo quan điểm mô học của noãn được thụ phấn bằng tay, từ 1 đến 30 ngày sau khi tung phấn (DAA). Vào thời kỳ 7 DAA, dị hợp tử (zygotes) ở những giai đoạn đầu tiên của quá trình phân bào (pro- embryo stage). Vào thời kỳ 14 DAA, phôi ở giai đoạn pre-globular stage. Phôi ở giai đoạn early globular stage được quan sát mô tế bào vào lúc 21 DAA, và giai đoạn globular stage vào lúc 24 DAA. Mẫu được lấy vào ngày 30 DAA mang phôi có hình thành lá mầm (cotyledon), người ta dễ thao tác nội dung nuôi cây mô noãn để phát triển thành cây, theo quy trình của nhóm tác giả. Đóng góp thứ hai của nghiên cứu này là phát triển quy trình phục hồi được sự phát triển hoàn toàn cây sắn từ phôi non (immature embryos) rồi nuôi cấy chúng in vitro ở giai đoạn rất sớm từ 7 đến 14 DAA. Vì phôi được thu thập ở giai đoạn này là pro-embryo cho đến giai đoạn pre-globular, nên việc nuôi cấy noãn/trứng (ovary/ovule) là cần thiết. Phương pháp nuôi cây noãn cho phép người ta phát triển phôi ở giai đoạn pro-embryos và pre-globular cho đến giai đoạn có lá mầm. Sau đó, phôi trưởng thành được tách ra từ noãn để kích thích nẩy mầm và phục hồi cây phát triển bình thường. Xem: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32457774/
